Gönderen Konu: Lastik ve bilinmeyenleri..  (Okunma sayısı 9527 defa)

ALG

  • İleti: 6375
    • THT
Lastik ve bilinmeyenleri..
« : Nisan 24, 2006, 09:06:44 ÖS »
Lastik Nedir ? 
 Lastik Hangi Parçalardan Oluşur?

Lastik dışarıdan yekpare yapılı siyah kauçuk gibi görünmesine rağmen birçok maddenin bileşiminden ve bölümlerden oluşur. Bir lastik kesiti ele alındığında sırt, omuz, yanak, damak ve gövde olmak üzere 5 farklı bölümden oluştuğu görülebilmektedir.

 

Sırt: Lastiğin en üst bölümüdür ve direkt olarak yolla temas halindedir. Lastikler kullanım amaçlarına ve sırt desenlerine göre standart lastik, kış lastiği, performans lastiği ve dört mevsim lastiği olmak üzere dört bölüme ayrılmaktadır. Desendeki oluklar yağmur sularını deşarj etmeye yararken, zemine temas eden dolu bloklar çekiş ve fren gücünü ileterek yanal kuvvet üretir. Sırt deseninin aşınmaya dayanıklı olması, yola iyi tutunması, suyu hızla deşarj etmesi, yuvarlanma direnicinin düşük olması, gürültü ve titreşim yaratmaması hedeflenmektedir. 

 

Omuz Yapısı: Sırt ile yanağın birleştiği ve kalın kauçuktan yapılmış bölgeye omuz denilmektedir. Sırt deseninin kenarlarındaki omuz yapısı, lastik içindeki ısı oluşumunu ve lastiğin viraj kabiliyetini önemli ölçüde belirliyor. Yanaktan daha sert bir yapıya sahip olan omuz bölgesi, hızla dönülen virajlarda aşınmaya karşı dayanıklı olmak zorundadır. Kaldırım ve benzeri yüksekliklerin üstüne çıkarken ya da bunları aşmaya çalışırken tüm yük omuz bölgesine biner. Bu sebeple omuz yapısının kırılma, yırtılma ve kesilmeye karşı dayanıklı olması gereklidir.

 

Damak: Lastiğin janta temas eden ve sırkıca bağlanmasını sağlayan bölgesidir.

 

Damak Teli: Lastiği jantın etrafında tutan bölgedir. Gerilmeye dayanıklı, uzamayan çelik tellerden üretilir. Sürtünmeyi önlemek için büklümlü birçok telden üretilen damak telinin etrafı elastik malzemeyle kaplanır. Damak telinin dış hatları jantın sınırlarına tam oturmak ve lastiğin jant üzerinde kayma ve sallanmasını engellemek zorundadır.

 

Yanak: Lastiğin damak ve omuz bölgesi arasında kalan bölgesidir. Yanak direksiyon kontrol karakteristiğini, taşıma ve konfor estetiğini belirlerken, lastiğe esneklik de sağlar. Karkas yapının liflerinin çeşitli yol şartları sonucunda aşınmasını önleyen yanak, aynı zamanda en çok gözle görülen bölüm olduğu için estetik anlamda önem taşır. Lastiğin markası, modeli ve diğer teknik detayları lastiğin yanak bölümünde yer alır. Yanak kısmının kauçuk hamuru, yüksek düzeylerde esnemekten ve dış hava şartlarındaki değişimlerden etkilenmeyecek biçimde seçiliyor.

 

Çeyfır: Damak telinin dış kısmına yerleştirilen "çeyfır" karkas yapının jant tarafından aşındırılmasını ve tahrip edilmesini engeller. Jant ucu üzerinde gerekli esnekliği sağlar. Dar bir şerit halindeki çeyfır, lastiğin içine nem ve tozun girmesini de engeller.

 

Karkas Yapı: Lastiğin alt ucundaki bir damak telinden diğerine uzayan destek bölümüdür. Damak telinin etrafını dolaşarak lastiğe bağlanır. Polyester kord bezinden üretilen karkas yapıda uzunlamasına lifler yükü taşır, yatay liflerse yapıyı bir arada tutar.

 

Kuşaklar: Lastik sırt deseninin altında uzanan dar katmanlara kuşak denir. Çelik ve kuşaklar olmak üzere ikiye ayrılan kuşaklar, karkastan daha dar açıyla yerleştirilirler. Yanal sıklığı yüksek olduğu için, lastiğin taban izindeki şekil bozukluklarına karşı koymasını ve yoldan gelebilecek olan darbelere de dayanıklı olmasını sağlar.

 

Astar: Lastiğin iç düzeyindeki ince bir kauçuk katmanı olan astar hava sızdırmazlığını sağlayarak lastiğin içine sıkıştırılmış basınçlı havanın dışarı kaçmasını önler.

 

 

Lastik Çeşitleri:

Araç sahiplerinin büyük bölümü lastik seçimini servislerine ya da lastik satıcılarına bırakırken lastik çeşitleri hakkında kulaktan dolma bilgilere sahiptir. Bununla birlikte lastiklerin yol ve iklim dışında aracın kullanım amacına uygun olarak farklı türleri bulunuyor.

 

Konvansiyonel ve Radyal Lastik: Lastikler, yapılarına, taban desenlerine, kauçuk karışımlarına ve kullanım amaçlarına göre sınıflarına ayrılır. Lastiğin karkas yapısında kullanılan kord bezinin geometrisi, lastiğin konvansiyonel veya radyal yapıda olmasını belirler. Konvansiyonel lastiklerde, lastiğin yapısını meydana getiren kord bezleri 30-40 derecelik açılarda, üst üste ve biçimlerde yerleştirilir. Bu nedenle konvansiyonel lastikler çapraz katlı ve diyogonal lastikler olarak da adlandırılır. Son yıllarda otomobil lastik teknolojisindeki gelişmeler, konvansiyonel lastiklerin terk edilip radyal lastiklerin kullanılmasına yol açtı. Çünkü radyal lastiği oluşturan kordlar bir damaktan diğer damağa 90 derecelik açıyla yerleştirilebiliyor. Radyal gövdenin konvansiyonel gövdeye göre en büyük avantajlarını daha az ısınması ve daha fazla esnek olması oluşturuyor. Bunun dışında radyal lastiklerin yerde bıraktığı taban izi çapraz lastiklerinkinden daha geniştir. Bu avantaj radyal lastiklerin konvansiyonel lastiklere oranla %20 daha iyiyol tutmasını sağlar. Yola temas eden bölümün daha fazla oluşu nedeniyle çekiş gücü ve fren güvenliği daha yüksektir. Radyal lastiklerde taban sert, yanaklar yumuşaktır; bu da lastiğin yola temas eden bölümünün sürekli olarak aynı genişlikte kalmasını sağlar. Radyal lastiklerin kat ve sırt ayrılmaları da daha dayanıklıdır. Bu ise yola tutunma başarısını artırır. 

 

Çelik Kuşaklar: Radyal gövdeli lastiklerin sırt gövdesi boyunca 15 ile 25 derecelik açılarla üst üste ve çapraz biçimde kuşaklar yerleştirilir. Kuşakların görevi lastiğin mukavemetini arttırmak, taban izinin şekil değiştirmesini önlemek ve lastiğin mukavemetini artırmak, taban izinin şekil değiştirmesini önlemek ve lastiğin yerle temas eden bölgesinin alanını genişletmektir. Çelik kuşak, dayanıklı, emniyetli olduğu kadar yüksek hızlara da daha iyi uyum sağlar.

 

Sırt Deseni: Farklı amaçlara hizmet etmek için farklı yapıda, desenlerde ve farklı kauçuk çeşitlerine sahip lastikler üretiliyor. Otomobil lastikleri desenlerine göre ikiye ayrılıyor. Standart lastikler ve yüksek performans lastikleri. Ayrıca bu lastiklerin normal tipleri dışında dört mevsim ve kış lastiği versiyonları da mevcut.

 

Standart Lastikler: Standart desenli lastiğin kuru ve ıslak zeminde iyi çekiş gücü, antiaquaplaning (suda kızaklamaya karşı hızlı su deşarjı) özellikleriyle, güvenli viraj alma kabiliyetlerine sahip olması istenir. Bunun yanında standart lastiklerin sessiz ve konforlu olması düşük yuvarlanma direncine sahip olması gerekir.

 

Dört Mevsim Lastiği: Dört mevsim lastiklerin desenleriyse, ıslak, kuru, karlı, çamurlu zeminlerde güvenli kullanım, frenleme ve yeterli çekiş gücü sağlamak üzere tasarlanır. Dört mevsim lastiklerin en büyük avantajı dört mevsimin de yaşandığı bölgelerde kullanılan otomobillerde sürekli olarak hizmet verebilmesidir.

 

Kış Lastikleri: Kışın, uzun ve şiddetli olduğu, yolların uzun süre kar ve buzla kaplı olduğu bölgelerde kış lastikleri kullanılmalıdır. Deseniyle olduğu kadar soğuğa dayanıklı kauçuk karışımlarıyla da kar ve buz gibi kaygan koşullarda maksimum çekiş ve fren gücünü zemine iletebilen kış lastikleri silika teknolojisiyle üretiliyor. Silikanın en önemli özelliklerinden biri ıslak ve karlı zeminde yol tutuşunu artırmasıdır. Kış lastiklerinin önemli farklılıklarında biri de bloklar üzerinde kılcal kanal sayısı oldukça fazladır. Bu da karlı zeminde direksiyon hakimiyeti, yönlendirme ve fren emniyeti verir. Yeni nesil kış lastikleri kendinden çivili veya çivi çakılabilecek biçimde üretiliyor. Sadece çekişin olduğu tekerleklere kış lastiği takmak yeterli olabilir ama dört tekerleğe kış lastiği takıldığında güvenlik daha da artar. Kış lastiklerinde dikkat edilmesi gereken hususlardan biri de lastiğin hız serisidir. Genelde kış lastiklerinin hız serileri standart lastiklere göre daha düşüktür. Bu nedenle kış lastiğinin hız sınırının kesinlikle aşılmaması gerekir. Üreticiler, araçlarını, birkaç istisna ülke hariç, üzerlerinde yaz lastikleri monte edilmiş halde piyasaya sürerler. Hava sıcaklığı +7 santigrad derecenin altında ise standart lastikler yazın gösterdikleri performansı kış şartlarında gösteremezler. Ülkemizde kanunda yer almamasına rağmen Avrupa'da bir otomobilin kış ve yaz olmak üzere iki takım lastiği olması kanunlarda sabit kılınmıştır. İdeal olan, nisan- ekim ayları arasında yaz lastiklerinin kullanılmasıdır. Kasım-mart ayları arasında ise kış lastiklerinin kullanılması gerekir. Kış lastiklerinin yaz şartlarında kullanılması durumunda ise lastikler daha hızlı aşınacaktır. Kış lastiği kullanımındaki bir diğer önemli ayrıntı ise bu lastiklerin yaz aylarındaki depolanma şartlarıdır. Lastikler jantsız ve dik olarak yüzeylerin üzerine bırakılmalıdır. Jantlarıyla birlikte depolama işlemi yapılacaksa lastiklerin duvara asılması doğru olacaktır. Kauçuk dış etkilere açık bir madde olduğu için lastikleri siyah  ve mümkün olduğunca az ışık geçiren torbalarda saklamak gerekir.

 

Yüksek Performans Lastikleri: Yüksek motor gücüne sahip otomobiller, bu yüksek gücü yere aktarabilmek ve yüksek süratlere çıkabilmek için performans lastiklerine ihtiyaç duyar. Bu tür lastikler, V, W, Z gibi daha yüksek hız serisine sahip lastiklerdir. %55 veya %35 gibi basıklık oranlarına (alçak profile) sahip yüksek performans lastikleri, yola daha iyi tutunmaya sağlayan özel kauçuk karışımlarıyla üretilir. Geniş tabanlı yüksek performans lastiklerinin kuru ve ıslak zeminde iyi yol tutması, iyi viraj alması gerekir.

Yüksek performas lastiklerinin ömrüyse, standart lastiklere göre (kullanıma bağlı olarak) %20 daha kısadır. Hız ne kadar artarsa lastik ömrü de o derece azalır. Örneğin standart bir lastiğin sürekli 160 km/s ile kullanıldığını ve bu hızdaki aşınmasının normal olduğunu kabul edelim. Hız % 25 düşürüldüğünde, yani sabit hız 120 km/s'e çekildiğinde lastiğin ömrü ortalama olarak %25 artar. Benzer şekilde hız %25 artırılırsa, yani 200km/s'lik sabit hızda ise lastiğin ömrü yüzde 50 azalır.




caucass

  • Ziyaretçi
Ynt: Lastik ve bilinmeyenleri..
« Yanıtla #1 : Ekim 25, 2007, 03:15:56 ÖÖ »
civic için michelin in hangi modeli uygun olur

mcanery

  • İleti: 124
Ynt: Lastik ve bilinmeyenleri..
« Yanıtla #2 : Ekim 22, 2008, 10:50:47 ÖÖ »
michelin sitesine girince lastik seçici ile uygun lastiği bulabilirsin.

altunparmak

  • İleti: 2138
Ynt: Lastik ve bilinmeyenleri..
« Yanıtla #3 : Ekim 22, 2008, 11:57:24 ÖÖ »
paylasım için tşkk.