Reset ve Mavi Ekran Problemleri
BSOD (mavi-ekran veya durma-hataları) ile sık sık karşılaşıyorsanız, analiz işleminden önce lütfen aşağıdaki adımları uygulayın. Sisteminizde overclock (hız aşırtma) yaptıysanız, lütfen varsayılan ayarlara (default settings) geri dönün.
Çoğunlukla mavi ekran hataları RAM (bellek)'den kaynaklanır. Aşağıdaki adımlar RAM'dan kaynaklanması muhtemel hataların azaltılmasına yardımcı olacaktır.
Ram'inizin overclocklu (hız aşırtmalı) olmadığından emin olun; unutmayın, overclocklu ramlerle stabilite sorunu yaşayabilirsiniz. Kullandığınız Ram'in anakartınızla uyumlu olduğundan emin olun. Bunun için ürünü aldığınız firmaya danışabilirsiniz. Alternatif olarak Anakart üreticisinin sitesindeki Uyumluluk modüllerini inceleyebilirsiniz.
Bilgisayarınızı kapatın ve ana kabloları sökün.
Öncelikle, RAM Stick'lerini ve Sticklerin takılı olduğu slotları dikkatlice temizleyin. Temizleme işlemi sırasında slotlara ve stick'e zarar vermemeye dikkat edin. Unutmayın, slotların içindeki toz ve diğer kalıntılar stabilite sorunu oluşturabilir. Daha sonra, RAM Stick'ini slota dikkatlice yerleştirin. İsterseniz Stick'i farklı bir dimm slota takmayı deneyebilirsiniz. Bu işlemi tamamladıktan sonra bilgisayarınızın bağlantılarını yapın ve sisteminizi belli bir süre test edin (Örneğin; 5 Saat).
Kasanızı açmışken içindeki tozları temizlemek ve kabloları, bağlantıları kontrol etmek iyi bir fikir olabilir.
İsterseniz bellek modülünü Memtest86 programı ile test edebilirsiniz. Memtest'in nasıl kullanılacağını bilmiyorsanız aşağıdaki bağlantıya tıklayıp hazırladığımız kullanıcı dostu rehberi inceleyebilirsiniz.
Memtest Nasıl Kullanılır?
Öncelikle her stickin stabilitesini tek başına test edin, sonuç alamazsanız hepsini bir arada test edin. Programın her stick için en az 7 kez testi geçmesini bekleyin. Memtest programı bir floppy disket imajı şeklinde gelir. Eğer disket sürücünüz (Floppy Drive) yoksa programın hali hazırda bir CD imajı bulunmaktadır. Bu imajı download edip, CD'ye yazın, daha sonra bilgisayarınızı bu bootable cd ile başlatın ve testi hazırladığınız bu cd ile yapın.
Eğer Memtest programı test sırasında hata veriyorsa; buradan çıkarılacak sonuç; RAM'inizin bozulduğu olarak gösterilebilir. Ancak bazı RAM'lerin bozuk olmasına rağmen MEMTEST ile yapılan testleri geçtiği görülmüştür.
Ayrıca anakart üreticinizin websitesini, anakart tarafından desteklenen bellek modüllerinin bir listesini görmek ve raminizin bu listede yer alıp-almadığını görmek için ziyaret etmelisiniz.
Sisteminizdeki bütün driver'ların (donanım sürücülerinin) uygun ve güncel olduğunu kontrol edin. Bazı güncel sürücülerde dahi sisteminizde stabilite sorunu yaşayabilirsiniz. Kullandığınız sürücünün hangi versiyonunu kullanacağınıza siz karar vermelisiniz. Donanım üreticisinin yayınladığı Offical (resmi) sürücüler dışında sürücüler kullanmayın. Sürücü Güncelleme (Driver Updates) ile ilgili hazırladığımız rehberi okumak için aşağıdaki bağlantıya tıklayın.
Sürücü Güncelleme Rehberi
Anakartınızda tümleşik seskartı, ekrankartı ya da ağ bağdaştırıcısı varsa, ve siz daha sonradan ayrı bir ses kartı, ekran kartı, ya da ağ bağdaştırıcısı kullanmaya karar vermişseniz;anakartınızdaki tümleşik birimlerin Disabled (devredışı) olduğundan emin olun.
Son olarak diskinizi kontrol edin. Bunun için Başlat > Çalıştır > cmd yazın. Komut penceresi açıldığında, bu pencereye "chkdsk /r /f" yazın ve Enter tuşuna basın (" işaretlerini kullanmayın, ayrıca parametreler arasındaki boşluklara dikkat edin).
Şöyle bir mesaj alacaksınız. "Birim başka bir işlem tarafından kullanıldığından, Chkdsk çalıştırılamıyor. Sistemin sonraki başlatılmasında bu birimin gözden geçirilmesini zamanlamak ister misiniz?" Bu soruda e yazın ve Enter tuşuna basın. Daha sonra da exit yazın ve Enter tuşuna bir kez daha basın. Bilgisayarınızı yeniden başlatın, boot işlemi sırasında Disk Kontrolü başlayacaktır. Sabit diskinizin büyüklüğüne göre bu işlemin tamamlanması biraz zaman alabilir. Disk Kontrolü işlemi tamamlandıktan sonra bilgisayarınız yeniden başlayacaktır. İsterseniz Sabit Disk Sorun Giderme Programlarını kullanabilirsiniz.
Sabit Disk Sorun Giderme Programları
Yukarıda bahsettiğimiz işlemleri yapmanıza rağmen hala BSOD alıyorsanız; lütfen Analiz Rehberini inceleyin.
Reset ve Mavi Ekran Problemleri Analiz Rehberi
Reset ve Mavi Ekran Analiz Rehberi
Mavi Ekran ve Windows Durma Hataları birçok kullanıcı için tam bir başbelası olmuştur. Bazen ne olduğunu anlayamadan monitör üzerinde mavi ekran belirir, hata mesajını okuyamadan bilgisayarımız resetlenir. Donanım ve yazılım sürücülerinin güncellemelerini yaparız. Hatta olayı kökten çözmek için format bile atarız. Fresh install diye tabir ettiğimiz güncel sistemle bile sorun yaşayabiliyoruz. O halde bu hataların bize söylemek istediği birşeyler olmalı. İşte biz de şimdi bu hataların bize ne söylemek istediğini bulacağız.
Uyarı: Bu rehberde anlatılan işlemleri uygulamadan önce Reset ve Mavi Ekran Problemleri başlıklı yazımızı okumanızı öneriyoruz.
BSOD (Blue Screen of Death) ya da Türkçe adıyla Mavi ekran, eğer sistemin varsayılan ayarlarını değiştirmediyseniz C:\Windows\Minidump klasörüne dmp dosyaları atar.
Sisteminizdeki hatanın hangi donanım ya da yazılımdan kaynaklandığını anlamak için birkaç tane hata dökümü dosyasını analiz etmeniz gerekiyor. Bu analizleri önceden Windows Debugging Tools yardımı ile kendi sistemimde sizin için yapıyordum. Ancak bu işlem oldukça fazla vakit aldığından dolayı bu rehberi yeniden düzenledim ve son kullanıcıların analizleri kendi kendine yapmasını sağlayacak şekilde yeniden yapılandırdım.
Windows XP Service Pack 2 kullandığınızı ve işletim sisteminizin kurulumunun varsayılan ayarlarda ve C:\Windows sığasında olduğunu varsayalım. Analiz için gerekli olan hata dökümü dosyalarını (*.dmp) C:\Windows\Minidump sığasında bulabilirsiniz.
Şimdi bu dosyaları nasıl analiz edeceğinizi anlatalım. Bunun için : C:\Windows\Minidump klasörüne gidip oradaki dosyaları tek tek (minimum 4, maksimum 10) aşağıda belirttiğim sunucuya göndermeniz (upload) gerekiyor.
Hata Dökümü Analiz Formu
Sayfa açıldığında Upload Minidump alanında Gözat (Browse) butonuna tıklayın ve sisteminizde bulunan minidump dosyalarından birini seçin. Daha sonra Aç (Open) butonuna tıklayın ve Upload butonlarına tıklayın. Sunucuya gönderme işlemi tamamlandığında kırmızı bir uyarı yazısı alacaksınız.
Örnek: Mini021006-01.dmp uploaded successfully.
Daha sonra Uploaded Minidumps (click to run dumpchk) bölümünde az önce karşıya gönderdiğiniz hata dökümü üzerine tıklayın. Yeni bir pencere açılacak ve hata dökümü analizi başlayacaktır. Hata dökümü analizi internet bağlantı hızınıza göre 10 sn ile 1-2 dk arasında değişen sürelerde tamamlanacaktır. Analiz tamamlandıktan sonra sayfa içerisindeki tüm metni seçerek bir metin dosyasına kaydedebilirsiniz. Sorunun hangi modülden kaynaklandığını tespit etmek için aşağıdaki satıra benzer bir satır göreceksiniz.
BugCheck 1000000A, {c7a932, 2, 0, 804e469a}
Ancak sizin loglarınızda BugCheck yazısından sonraki kısım farklı olabilir. Ayrıca aşağıdaki satıra benzer bir satırda da hangi system dosyasındaki bozulma nedeniyle sorun yaşandığını tespit edebilirsiniz.
Probably caused by : HIDCLASS.SYS ( HIDCLASS 1812 )
Yine Probably caused by yazısından sonraki kısım sizin loglarınızda farklı olacaktır. Şimdi de Windows Durma Hatalarını simgeleyen kodların ne anlama geldiğini öğrenmek için ziyaret etmeniz gereken sitenin adresini verelim.
Troubleshooting Windows Stop Messages
Bu siteye girdikten sonra analiz sonucunda elde ettiğiniz BugCheck kodunun son iki karakterini sağ ve sol menülerde arayıp ilgili bağlantıya tıklıyoruz. Bizim örneğimizde hata 0A kodu ile belirtilmişti. 0A kodu ile ilgili sol menüdeki bağlantıya tıkladığımızda sayfanın orta bölümünde 0A hatasının hangi durumlarda ortaya çıktığını açıklayan bir özet görüyoruz (Bu bölümdeki açıklamalar İngilizce olarak yapılmıştır).
0A hatası için yapılan açıklama: Typically due to a bad driver, or faulty or incompatible hardware or software. (Genellikle sürücü hatası, ya da bozuk/uyumsuz donanım/yazılım kullanımı)
Bu açıklamayı okuduktan sonra yapacağımız ilk işlem sürücülerin İşletim Sistemi ile uyumlu olup-olmadığını kontrol etmek olmalıdır. Yazılımdan kaynaklanan bir sorun olduğunu düşünüyorsanız bu yazılımı devredışı bırakarak sisteminizi bir süre test edin. Eğer sorun hala devam ediyorsa donanımsal bir arızadan şüphelenebilirsiniz. Böyle bir durumda sisteminizi minimal yapılandırma ile test edin. Gerekirse RAM, Ekran Kartı, Sabit Disk vb donanımları değiştirerek test edin.
