TeamHondaTurkey.Com

HONDA => Motor, Modifiye & Do it yourself - Teknik bilgiler => Konuyu başlatan: aRasaLg - Nisan 10, 2009, 10:42:03 ÖÖ

Başlık: Direksiyon Sistemleri ( TAM KAPSAMLI )
Gönderen: aRasaLg - Nisan 10, 2009, 10:42:03 ÖÖ
1. DİREKSİYON SİSTEMLERİ
1.1. Görevleri
 Direksiyon sistemi aracın istenilen yöne kolay ve zahmetsiz yönlendirilmesine
olanak sağlar. Direksiyon sistemi bir bakıma aracın kılavuz ve yol gösterici
sistemidir.
 Araç dar ve virajlıyollarda sürülürken direksiyon sistemi ön tekerlekleri çabuk,
kolay ve muntazam bir şekilde çevirebilmelidir.
 Direksiyonu çevirmek için uygulanacak kuvvet, olumsuz bir etken yok ise fazla
olmamalıdır.
 Araç dönüşişlemini tamamlandıktan sonra direksiyon simdi düz konuma sürücü
fazla efor sarf etmeden dönebilmelidir.
 Bozuk yol yüzeyinden gelen darbelerin direksiyon hâkimiyetinin
kaybedilmesine neden olmamalıdır.



1.2. Genel Yapısı
Sürücünün direksiyon simidine uyguladığıçevirme hareketi, sistem tarafından ön
tekerleklerin yönlendirilmesinde kullanılmaktadır. Aynızamanda sistem, sürücüye yol
durumu ve araç dinamiği hakkındaki bilgileri de aktarmaktadır.
Gelişen teknoloji ile birlikte araçlara eklenen sistemlerden dolayıağırlıklarıartmıştır.
Aynızamanda araç hızlarında da artışolmuştur. Daha fazla güç kullanma gereği
duyulmuştur. Uzun süre kullanılan sonsuz dişli sistemlerinin yerini hafif ve çabuk tepki
veren sistemler almıştır.
Direksiyon sistemi sürücünün ön tekerlekleri çevirerek yönlendirmesi için
tasarlanmıştır. Bu işdireksiyon simidinin sürücü tarafından döndürülmesi ile gerçekleştirilir.
Direksiyon simidinden tekerleklere kadar uzanan bütün parça ve bağlantılar bu sistemi
oluşturur. Ön tekerlekler aracın gidişyönünü bulmasına yardımcıolmaktadır. Tekerlekler
direksiyon deveboynu ya da dingil başlarıtarafından taşınmaktadır. Direksiyon, deveboynu
ya da dingil başlarısalıncak kollarına mafsallarla bağlanmıştır. Küresel mafsallar dingil
başının sağa sola dönmesine müsaade eder. Tekerlekler de dingil başlarına tespit edilmiş
olduklarından dingil başının ya da direksiyon deveboynunun sağa sola hareketi tekere de
aynıhareketi yaptırır ve böylece araç istenilen yöne sevk edilmişolur.

Basit bir direksiyon sistemi; direksiyon simidi direksiyon dişli kutusu, rotlar,
direksiyon deveboynu kollarıve tekerleklerden ibarettir. Ön tekerlekler, ön akslar
üzerindedir. Ön akslarda başlık pimi ya da küresel mafsallar üzerinden salıncak kollarına,
diğer taraftan da rotlara bağlanmışlardır. Direksiyon simidi herhangi bir yöne döndürüldüğü
zaman, direksiyon dişli kutusunun içindeki sektör dişlisi komuta kolunun sağa ya da sola
hareket etmesine yol açar. Komuta kolunun bu ileri geri çalışmasıdireksiyon deveboynu
üzerinde etki yapar ve direksiyon deveboynunu ya da dingil başınıiter veya çeker. Bunlara
bağlıolarak tekerlekler istenilen yöne doğru dönmeye zorlanır ve böylece istenilen yönde
hareket eder.



1.3. Direksiyon Usulleri
Direksiyon bağlantısırotların bir birleşimidir ve kollar direksiyon dişlisinin hareketini
sağve sol ön tekerleklere aktarır.
Direksiyon bağlantısı, direksiyon simidinin hareketini ön tekerleklere, sürüşesnasında
aşağıyukarıhareket etmelerine rağmen aktarabilmelidir. Bunu temin etmek için de çeşitli
tipte bağlantıve mafsallar tasarlanmıştır. Yapılan tasarımın uygunluğu ölçüsünde sürüşde
istikrarlıolacaktı


1.3.1. Bağımsız Ön Süspansiyon İçin Direksiyon Bağlantısı
Sağve sol tekerlekler birbirinden bağımsız olarak aşağıyukarıhareket ettiğinden
deveboynu arasındaki mesafe farklıolacaktır. Yani bir rot her iki tekerlek bağlantısında
kullanılırsa tekerleklerin aşağıve yukarıhareketinde toe-in bozulacaktır. Bu nedenle
bağımsız süspansiyon tipler için direksiyon bağlantısında iki rot kullanılır. Bir uzun ara rot
ile bağlantılarıvardır



1.3.2. Sabit AkslıTip Süspansiyon İçin Direksiyon Bağlantısı
Sabit akslıtip süspansiyonlar için direksiyon bağlantısıkomuta kolu (pitman), kısa rot,
uzun rot, deveboynu ve rot başından ibarettir. Sabit akslıtip süspansiyonlarda araç
gövdesinin dikey hareketleri tekerlek izinin (sağve sol tekerlekler arsındaki mesafe)
değişmesine neden olmaz. Böylece sağve sol deveboynu tek bir uzun rot ile bağlanabilir.
Direksiyon dişlisi şaseye montaj edildiğinden kısa rot deveboynuna bağlıdır,
süspansiyonun yaprak makaslarının hareketi ile kısa rotun her iki ucundaki küresel bir
mafsal ile aşağıyukarıhareketine müsaade edecek şekilde donatılmıştır



1.4. Direksiyon Sisteminin Parçaları
Yönlendirme hareketleri direksiyon simidi, direksiyon mili, direksiyon dişli kutusu ve
direksiyon bağlantıkolu yardımıyla ön tekerleklere iletilmektedir. Direksiyon simidinin
dairesel hareketi direksiyon mili vasıtasıyla direksiyon dişli kutusunda bulunan istavroz
dişlisine iletilmektedir. Direksiyon mili aracın gövdesine tespit edilmişolan direksiyon
kolonu borusu ile desteklenmektedir. Sürücünün yönlendirme hareketlerinin tekerleklere
iletilebilmesi için çeşitli parçalara gereksinim duyulmaktadır. Bu parçalar aracın tipine bağlı
olarak farklılık gösterebilmektedir.



1.4.1. Direksiyon Simidi
1.4.1.1. Görevi
Direksiyon simidi sürücünün uyguladığıhareketi direksiyon milinin dönmesini sağlar.
Pasif emniyet sebeplerinden dolayıgünümüzde daha çok emniyet direksiyon simitleri
kullanılmaktadır. Sürücü, direksiyon simidi vasıtasıyla sürüşyönünü değiştirir. Ayrıca
sürücüye sabit sürüşve viraj tutuşu için bir his sağlar ve emniyetli kullanımısağlar.



1.4.1.2. Yapısal Özellikleri
Daha çok hafif metal alaşımlarından yapılır. Üzerlerine örtü malzemesi kullanılarak
sürücünün daha iyi bir şekilde direksiyon simidini kavramasısağlanır.



1.4.2. Direksiyon Mili ve Kovanı(Kolonu)
Direksiyon mili sabit ve ayarlanabilir olmak üzere iki çeşittir.



1.4.2.1. Görevi
Direksiyon siminden direksiyon dişli kutusuna güç aktarımınısağlar. Bazıaraçlarda
koruma için bir direksiyon kolonu borusu ile kaplıdır. Direksiyon mili ve etrafınısaran
direksiyon kolon borusu direksiyon sütunu olarak adlandırılır. Direksiyon kolonu direksiyon
simidinin hareketini direksiyon kutusuna ileten ana direksiyon mili ile bu mili gövdeye
bağlamaya yarayan kolon borusundan oluşmaktadır.
Direksiyon kolonu üzerinde aynızamanda herhangi bir kaza anında darbeyi
sönümleme mekanizmasıda yer alır. Bu mekanizma bir çarpışma anında sürücünün zarar
görmesine neden olabilecek darbeleri emer. Kolon gövdeye kırılabilir bir braket ile
bağlanmıştır. Bir darbe geldiğinde bu braket kırılarak darbeyi sönümler.
Direksiyon ana mili direksiyon dişli kutusuna kayıcımafsal veya mafsal istavrozu ile
bağlanmıştır. Böylelikle yoldan direksiyon kutusu vasıtasıyla gelen titreşimler direksiyon
simidine azaltılmışbir şekilde iletilir.



1.4.3 Direksiyon Dişli Kutusu
Günümüzde en çok iki çeşit direksiyon dişli kutusu kullanılmaktadır. Kremayer ve
döner bilyalıdireksiyon dişli kutularıdaha çok kullanılmaktadır.
Direksiyon simidi üzerinden verilen dairesel hareketi doğrusal harekete çevirerek
direksiyon bağlantılarına iletir.
Hareketin iletilmesi sırasında döndürme kuvvetini artırarak sürücüye kolaylık sağlar.
Sürücünün, direksiyon simidine uyguladığıdöndürme kuvveti dişliler tarafından
çoğaltılır ve rot bağlantılarıaracılığıile dingil başlarına ve tekerleklere iletilmesine yardımcı
olur.


1.4.3.1. Çeşitleri
 Mekanik Direksiyon Dişli Kutuları
Direksiyon dişli kutularıdireksiyon simidi üzerinden verilen dönel hareketi doğrusal
harekete çevirerek direksiyon bağlantılarına iletir. Hareketin iletimi sırasında döndürme
kuvvetini artırarak sürücüye kolaylık sağlar. Sürücünün döndürme kuvveti dişliler tarafından
çoğaltılır ve rot bağlantılarıaracılığıile dingil başlarına ve tekerleklere iletilir.



 Elektrik YardımlıDireksiyon Sistemleri
Elektrik yardımlıdireksiyon sistemi sürücü tarafından çevrilen direksiyonu bir elektrik
motoru aracılığıyla destekler. Bu motor gerçekte bir sonsuz dişliyi hareket ettirir.


1.4.4. Direksiyon Amortisörü
Direksiyon amortisörü şasi ve direksiyon bağlantılarıarasında direksiyon simidine
tekerleklerden aktarılan titreşim ve yol darbelerini sönümler.


1.4.5. Komuta Kolu (Pitman)
Komuta kolu direksiyon dişlisinin hareketini kısa rota aktarır. Kolun daha büyük ucu
direksiyon dişlisinin sektör miline ince frezelidir ve bir somun ile bağlanmıştır. Kolun küçük
ucu ise kısa rot küresel mafsal ile bağlanmıştı


1.4.6. Rotlar ve Rot Başları
Uzun Ara Rot
Komuta kolu ve sağsol rotlara bağlanmıştır. Komuta kolunun hareketini rotlara
aktarır. Uzun ara rot avara kola da bağlıdır


Rot
Kremayer ve döner–bilyeli direksiyonun üstündeki ayar borusunun içine
vidalanmıştır. Bu mafsallar arasındaki mesafenin ayarlanmasınısağlar.


Rot Başı
Rot başlarırotların ucuna bağlanarak deveboynunu, uzun ara rotu ile rotlarıbirleştirir.

Kısa rot
Komuta kolunu deveboynuna bağlar. Komuta kolunun sağa ve sola hareketini ileri ve
geriye aktaran bir bağlantıgibi çalışır


1.4.7. Deve Boynu
Kısa ve uzun rotların hareketini direksiyon mafsalına aktarır.


1.4.8. Direksiyon Mafsalı
Ön tekerleklere uygulanan yüke destek olur. Direksiyon mafsallarısüspansiyon
kollarının rotilleri veya king pimleri etrafında dönerek, ön tekerleklere yön verir.


1.4.9. Avare Kol
Avare kolunun mili gövdeye bağlanmıştır. Diğer ucu bir döner bağlantıile uzun ara
rota bağlanmıştır. Bu kol uzun ara rotun bir ucuna desteklidir ve uygun konumda uzun ara
rotun hareketini sınırlar.


1.4.10. Hidrolik Direksiyon Pompası
Hidrolik basıncı meydana getiren hidrolik direksiyonlu sistemin parçasıdır.
Hareketlerini bir kayışaracılığıile motordan alır. Pompanın üstünde yer alan hidrolik tankı
daima belirli seviyede hidrolik bir sıvıile doldurulur ve sıvıseviyesi periyodik olarak kontrol
edilmelidir. Hidrolik direksiyonlarda kullanılan pompalar: Paletli, rotorlu, masura kanatlı
veya kayıcıolmak üzere dört çeşittir.


1.5. Mekanik Direksiyon Sistemleri
1.5.1. Genel Yapısı
Araçların üzerinde kullanılan direksiyonların amacıaracın istenilen yöne sevkini
sağlamak ve gidişi kontrol altında bulundurmaktır.
Direksiyon dişli kutularıdireksiyon simidi üzerinden verilen döndürme hareketini
doğrusal harekete çevirerek direksiyon bağlantılarına iletir. Hareketin iletimi sırasında
döndürme kuvvetini artırarak sürücüye kolaylık sağlar. Sürücünün döndürme kuvveti dişliler
tarafından çoğaltılır. Rot bağlantılarıaracılığıile dingil başlarına ve tekerleklere iletilir.
Mekanik direksiyon çeşitleri beşçeşittir. Sonsuz vida–sektör, sonsuz vida–döner
bilyeli somun, kam–levye, pinyon-kremayer, sonsuz vida–rule makara mekanik direksiyon
çeşitleridir. Günümüzde daha çok pinyon-kremayer ile döner bilyalıdireksiyon çeşitleri
kullanılmaktadır


1.5.2. Çalışması
1.5.2.1. Kremayer ve Pinyon Tipi Direksiyon Dişli Kutusu
Direksiyon mili bir üniversal mafsal üzerinden pinyonun miline bağlanır. Pinyon
döndürüldüğü zaman kremayeri harekete zorlar. Pinyon kremayer ile devamlıkavraşma
halindedir ve sadece dönel hareket yapabilir. Bu nedenle ancak kremayer hareket eder.
Kremayerin sağa-sola çizgisel hareketi direksiyon bağlantılarına iletilir. Kremayerin uçları
elastiki bir mafsal ve kısa rot üzerinden direksiyon kollarına (deveboyunlarına) bağlanmıştır.
Böylece dişlinin ve kremayerin üzerindeki her hareket doğrudan doğruya direksiyon
kollarına iletilir.
1.5.2.2. Döner Bilyeli Somun Tipi Direksiyon Dişli Kutusu
Direksiyon simdi ve ona bağlıolan direksiyon mili dönmeye başladığında sonsuz vida
bilyeler bir yataklama görevini yerine getirerek somunu desteklerler ve somunla birlikte
gezinirler. Somun kendisine bağlıbulunan sektör dişlisi tarafından sonsuz vida ile birlikte
dönmekten alıkonulduğu için ,sonsuz vidanın dönüşyönüne bağlıolarak aşağıyukarıbir
gidip gelme hareketine girişir .Bu sırada bilyeler birer birer içinde bulunduklarıkanallar
içinde bulunduklarıkanallar içinden yollarının sonuna ulaşır ve burada bir borunun içine
dolmaya zorlanırlar..Borunun içinden geçer sonsuz vidanın ve somunun diğer ucundan tekrar
kanallara dolmaya ve hareketlerini yeniden devam etmeye başlar. Bilye ve somunun
hareketlerinden dolayıbu sisteme döner bilyalısomun adıverilmiştir.


1.5.3. Dezavantajları
 Sürücünün direksiyonu çevirmek için harcadığıkuvvet fazladır.
 Sistemin hareket iletim tepkisi daha yavaştır.
 Yüksek hızlarda direksiyon hissinin azalmasına neden olur.
 Direksiyon geri toplama işlemi çok zayıftır






2. HİDROLİK DİREKSİYONLAR
2.1. Genel Yapısı
Sürüşkonforunu artırmak için modern otomobillerde geniştabanlıve düşük basınçlı
lastikler kullanılmakta bunun sonucunda da lastik sürtünmesi nedeniyle daha fazla
direksiyon döndürme kuvveti gerekmektedir.
Direksiyon döndürme kuvveti, direksiyon dişlisinin dişli oranının artmasıyla
azaltılabilir. Daha büyük bir döndürme kuvveti sağlamak için genişdireksiyon simidi
kullanılarak kolay dönüşsağlanabilir. Ancak bu durum virajlarda dönmeyi zorlaştırır. Bu
nedenle direksiyon döndürme kuvveti küçük tutulmak istendiğinde bazıyardımcısistemlere
ihtiyaç vardır. Bu yardımcısistemlerden biri hidrolik yardımlıdireksiyon sistemidir.


Direksiyon döndürme kuvvetini azaltmak ve sürücünün daha kolay bir şekilde aracı
yönlendirilmesini sağlamak üzere çeşitli sistemler geliştirilmiştir. Direksiyon döndürme
kuvvetini azaltmak için direksiyon dişli kutusunda meydana getirilen döndürme momentini
kuvvetlendirmek gerekir. Bu amaçla hidroliğin basıncından faydalanılmıştı


Döndürme kuvvetine yardımcıolan iki ayrıtip direksiyon sistemi vardır. Bunlardan
birincisinde pompanın hareket edebilmesi için motor gücünden faydalanılır. İkincisinde ise
bağımsız bir elektrik motoru kullanılır. Her ikisi de hidrolik basınç üretir. Hidrolik basınç
kremayerin hareket edebilmesi için pinyon dişliye yardım eder. Bu yardım miktarıhidrolik
basıncın miktarına bağlıolarak pistonun üzerine uygulanır. Bu nedenle, daha fazla
direksiyon kuvveti gerektiğinde basınç yükseltilir. Hidrolik basınçtaki değişim, direksiyon
ana miline bağlıbir kumanda valfi ile sağlanır.


2.2. Çalışması

Nötr Pozisyonu
Hidrolik yağıpompadan kumanda
valfine gönderilir. Kumanda valfi nötr
pozisyonunda ise hidroliğin hepsi
kumanda valfinden ve emniyet valfinden
geçerek pompaya geri döner. Hidrolik
silindirde basınç oluşmaz. Çünkü silindir
pistonunun her iki tarafındaki basınç
eşittir. Piston bu durumda herhangi bir
yöne hareket etmez.


DönüşSırasında:
Direksiyon ana mili herhangi
bir yönde döndürüldüğünde kumanda
valfıda hareket eder ve hidrolik
kanalın biri kapanır. Diğer kanal açılır
ve hidrolik akışoranında değişime
neden olur. Akış oranıdeğişimi,
basınç değişimine neden olur.
Pistonun her iki tarafında bir basınç
farkıoluşur ve piston daha düşük
basıncın olduğu tarafa doğru hareket
eder. Silindirin düşük basınç
tarafındaki hidrolik, kontrol valfinden
pompaya geri döner.


Uygun Direksiyon Kuvveti
Hidrolik direksiyon, döndürme kuvvetini azaltmak için kullanılan bir mekanizmadır.
Taşıt hızlandığında ve sürtünme kuvveti azaldığında daha az bir direksiyon döndürme
kuvvetine ihtiyaç duyulur.


Yol Hissi (Direksiyon Hissi)
Hareket halinde aracın tekerlekleri tarafından direksiyon simidine iletilen dirençten
doğan his önem taşır. Uygun direksiyon döndürme kuvveti her şartta ve konumda, her hız
kademesinde elde edilebilmelidir. Aynızamanda da yol şartlarısürücüye aktarılmalıdır.
Uygun direksiyon döndürme kuvveti elde etmek için bazıaraçlarda hidrolik direksiyon
sistemine özel bir donanım eklenmiştir.


 Araç HızınıHissedici Tip
Araç hızıbir hız sensörü tarafından hissedilir ve pistonun üzerine uygulanan hidrolik
basınç değiştirilir. Araç hızında değişme olduğu zaman yani yavaşladığıve durduğu zaman
direksiyon döndürme kuvvetini azaltmak için hidrolik basınç artırılır. Yüksek hızlarda daha
az döndürme kuvveti gerektiğinden basınç azaltılır.


 Motor Devir Hissedici Tip
Hidrolik direksiyon pompalarının çoğu, pompanın dönme devrini hesaba katmaksızın
dişli kutusuna sabit debide hidrolik gönderir. Ancak devir hissedici tip pompalarda hidroliğin
debisi belirli bir devrin üstünde azalır. Böylece pistonun üzerine uygulanan basınç azalır.
Bir arıza nedeniyle pompadan direksiyon kutusuna hidrolik akışıkesildiğinde, sürücü
direksiyonu döndürebilmelidir. Eğer pompa kayışıkopar veya hidrolik sistemde bir kaçak
meydana gelirse direksiyon sistemindeki hidrolik takviye ortadan kalkar. Bu durumda
direksiyonu çevirmek için daha fazla döndürme kuvveti gerekecektir. Ancak bütün bu
arızalar direksiyonun döndürülmesine engel olmayacaktır.


Hidrolik Direksiyon Sisteminin Parçaları

Hidrolik Pompa
Hidrolik direksiyon sistemi yüksek basınçlıyağila çalışır. Gerekli yağbasıncıpompa
tarafından sağlanır


Depo
Hidrolik direksiyonun yağına depoluk eder.
Hidrolik depo, pompa gövdesine veya ayrıbir yere
monte edilmiştir.
Pompa Gövdesi
Pompa hareketini motor krank mili
kasnağından bir kayışveya elektrik motorundan
alır. Hidroliği belirli bir basınçla direksiyon dişli
kutusuna gönderir.


AkışKontrol Valfi
Akışkontrol valfi, motor devrine bağlı
olmaksızın sabit debide yağın pompadan
direksiyon kutusuna gönderilmesini düzenler. Bazı
pompalarda kontrol spoolu(makara) ile birlikte
akışkontrol valfıde kullanılmaktadır. Böylece
pompa belli bir devrin üstüne çıktığında basılan
yağ miktarı azaltılmaktadır. Bu tip hidrolik
direksiyon sistemi devir hissedici tip olarak
tanımlanmaktadır. Bu sayede yüksek hızlarda bile
uygun direksiyon performansıelde edilebilir.
Pompaların her iki tipinde de maksimum hidrolik
basıncın kontrolü için akış kontrol valfinin
içerisine bir tahliye valfi yerleştirilmiştir.
Maksimum hidrolik basınç direksiyon simidinin
sağa veya sola tam döndürülmesiyle oluşur.
Hidrolik pompanın gönderdiği yağın debisi
devir ile orantılıolarak değişir. Pompa devri
arttığında yağın debisi de artacağından daha fazla
hidrolik güç elde edilmiş olur. Bu daha az
direksiyon döndürme kuvveti demektir.
Direksiyon döndürme kuvveti de devir ile değişir. Bu durum direksiyon hâkimiyeti açısından
bir dezavantajıdır. Bu dezavantajıortadan kaldırabilmek için devir değişikliğine bağlı
olmaksızın sürekli sabit debi sağlayacak bir sisteme ihtiyaç vardır. Bu görevi akışkontrol
valfi sağlamaktadır.
Araç hızlandığında lastik direnci vardır. Bu olay daha az direksiyon döndürme kuvveti
gerektirir. Bazıhidrolik direksiyon sistemlerinde yüksek hız esnasında daha az hidrolik
basınç gönderilerek direksiyon hissinin elde edilmesi sağlanmıştır. Pompadan direksiyon
dişli kutusuna olan akışhacmi yüksek hızda sürüşesnasında azalır ve daha az direksiyon
yardımıelde edilir. Pompa debisi pompa devri artıkça artar ancak direksiyon kutusuna giden
yağın debisi azalır. Bu tip direksiyon sistemleri devir hissedici tip olarak adlandırılır. Kontrol
spoolu (makara) içerisine yerleştirilmişakışkontrol valfi ile donatılmışlardı.


Rölanti yükseltici cihaz
Pompa, direksiyon simidi sağa veya sola tam döndüğü zaman maksimum hidrolik
basınç üretir. Bu esnada pompanın üzerinde bir yük vardır ve motor rölanti devrinde bir
azalmaya neden olur. Bu sorunu çözmek için araçlara rölanti yükseltici ilave edilmiştir.
Pompaya aşırıyük uygulandığında rölanti devrini artırır. Pompa gövdesine monte edilmiş
hava kontrol valfine hidrolik basınç etki ettiğinde motora giren hava miktarıdeğiştirilerek
motor devri yükseltilir.
Dişli kutusu, hidrolik içindeki piston, kremayer dişli mili üstüne yerleştirilmiştir ve
hidrolik pompanın meydana getirdiği hidrolik basınç, pistonun iki yönünden birine işleyerek
kremayeri hareket ettirir. Hidrolik basınç kaçağı, piston üstündeki piston keçesiyle önlenir.
Hidroliğin harici kaçaklarınıönleyen, silindirin her iki tarafında birer yağkeçesi vardır.
Kumanda valf mili direksiyon simidine bağlıdır. Direksiyon simidi düz sürüşpozisyonunda
iken kumanda valfi de düz konumdadır. Bu durumda hidrolik pompanın bastığıyağpiston
yüzeylerini etkilemeyip rezervuar tanka geri döner. Direksiyon herhangi bir yöne
döndürüldüğünde ise kumanda valfi hidrolik yağıpistonun bir yüzeyine doğru yönlendirir,
pistonun aksi tarafıise kumanda valfi üzerinden rezervuar tanka açılır.


2.3. Hidrolik Güç YardımlıDireksiyonlar

Avantajları
 Sürücünün yönlendirme için harcadığıgüç en aza indirilerek sürücünün
yorulmasınıengeller.
 Direksiyon belli bir manevra sırasında dönme miktarıazaltır.
 Yoldaki bazıtepkilerin sürücü tarafından direksiyonda hissedilmesini azaltır.
 Lastik patlamalarısırasında direksiyonun kontrolün kaybedilmesini önler ve
güvenirliği arttırır.

Dezavantajları
 Yeni ek sistemler kullanarak parça sayısıartmışve maliyet fazlalaşmıştır.
 Yeni ek sistemler kullanarak karmaşık bir yapıoluşmuştur ve bakımı
zorlaşmıştır.
 Hidrolik pompa motordan ek bir güç çektiği için yakıt ekonomisi
kötüleşmektedir.
 Motor çalışmadığı zamanlarda direksiyon simidinin döndürülmesi
zorlaşmaktadır


3. ELEKTRİK YARDIMLI DİREKSİYON
SİSTEMLERİ
Hidrolik direksiyon pompalarıbazıdurumlarda yetersiz kalmaktadır. Oto yolda hızla
giderken ve direksiyonun pek az bir takviye gereksinimi olduğu bir durumda dahi pompa
bütün hızıyla çalışmaktadır. En çok takviye düşük hızlarda ve park esnasındaki manevralarda
gerekirken, motor düşük devirde çalışacağından pompa da yavaşdönmektedir. Çünkü pompa
hareketini motordan almaktadır. Bu sorunun çözümü için geliştirilen sistemde direksiyon
sisteminin elektronik kontrollü bir elektrik motoruyla çalıştırılmasıdır. Sistem sadece yakıt
ekonomisini geliştirmekle kalmaz aynızamanda, yerden tasarruf sağlamakta, gürültüye
neden olabilecek kayışaksamınıortadan kaldırmakta direksiyon tepkisini geliştirmekte ve
manevralarıseri hale getirmektedir.
3.1. Direksiyon Sistemlerinin Arızalarıve Belirtileri
Direksiyon sistemi kontrol edilirken, direksiyon sistemi ve ön tekerlekler,
süspansiyon, akslar ve şasi arasında ki yakın ilişki unutulmamalıdır. Bu nedenle ortaya
çıkacak problemler sürücüye direksiyon sisteminden gibi görünse bile süspansiyon sistemi
içindeki problemler arızanın asıl sebebi de olabilmektedir.
Bu nedenle, karar vermeden önce, direksiyon sistemi içinde yer alan problemleri göz
önüne almak ve diğer bütün olasınedenleri kontrol etmek, bize zaman ve efor tasarrufu
sağlayacaktır.
Hidrolik direksiyon sistemlerinde oluşabilecek arızalar, muhtemel sebepleri ve tamir
yöntemleri aşağıdaki tablolarda gösterilecektir. Bu arızalar mekanik direksiyon
sistemlerindeki arızalarla benzerlik göstere bilirler. Aşağıda bütün arızalar da verilecektir.


Arıza Bulma
AşırıDireksiyon Simidi Boşluğu
Direksiyon sisteminde birçok mafsal olduğundan, çok az bir boşluk olmasıbeklenir
Bu nedenle, direksiyon sistemindeki parçaların gevşemesi ve mafsalların aşınması
sonucunda oluşan aşırıbir boşluk, aracın yolda gezmesine ve bir tarafa gezmesine sebep
olacaktır. Bu da lastiklerde anormal aşıntılara ve titreşimlere neden olacaktı

Direksiyon kolunun kontrolü
Direksiyon simidinin yukarıve aşağı, sola ve sağa, ileri ve geri hareketi ve direksiyon
simidinin ana mil üzerindeki bağlantısının iyi olup olmadığının kontrolü, ana mil bilyalarının
gevşek olup olmadığıve direksiyon kolonunun bağlantılarının sıkılığının kontrol edilmesidir.


Direksiyon simidi boşluğunun kontrolü:
Araç düz sürüşkonumunda iken, direksiyon simidi hafifçe döndürüldüğünde ön
tekerlekler döner. Fakat ön tekerleklerin tam dönmesi için yeterli değildir Bu esnadaki
direksiyon simidi hareketinin miktarına direksiyon simidi boşluğu deyebiliriz. Kabul
edilebilir boşluk limiti araç modeline göre değişiklikle birlikte 30 mm.' den daha fazla
değildir. Eğer boşluk fazla ise, buna aşağıda yazılıarızaların biri veya birkaçıneden olabilir.
Direksiyon simidi somunu yetersiz sıkılıkta
 Direksiyon dişlisinin aşınmasıveya yanlışayar
 Aşınmışbağlantımafsallar
 Gevşek konsol bağlantıları
 Gevşek tekerlek bilyeleri
 Gevşek ana mil mafsalları


Direksiyon Bağlantılarının Gevşekliğinin Kontrolü:
Aracın önü krikodayken, ön tekerleklerin ileri ve geri, ve yandan yana hareket
ettirilerek kontrol edilir. Eğer onlarda aşın boşluk varsa, bağlantılar veya tekerlek bilyaları
muhtemelen gevşemiştir.


Direksiyon Simidi Boşluğunun Kontrolü:

Tekerlek Bilyesi Gevşekliğinin Kontrolü:
Aracın önü krikoda iken, tekerleğin her birinin üstünden ve altından tutarak sallanması
ile gevşekliği kontrol edilir. Eğer herhangi bir gevşeklik bulursa, muhtemelen süspansiyon
kolu burçlarında, rotillerde ve tekerlek bilyalarında aşınma mevcuttur.
Boşluğu ayak freni uygulandıktan sonra tekrar kontrol edildiğinde boşluk azalmışsa,
problem tekerlek bilyalarından başka bir yerden geliyor demektir. Eğer boşluk tamamen
ortadan kalkmışsa boşluğun nedeni tekerlek bil yalan demektir.

Sert Direksiyon:
Direksiyon simidi içinde aşın direnç veya tekerleklerde aşırıbir toparlanma kuvvetinin
oluşmasıdireksiyon simidinin sert çalışmasına neden olur.
 Aracın önü krikoda iken, direksiyon dişli ve direksiyon bağlantılarınıayırarak
her bir parçanın ayrıayrıkontrolüne müsaade eder. Eğer direksiyon kutusu
çalışmasısertse; direksiyon dişlisinde bir arıza, ön yükleme ayarında yanlışlık,
yağveya gres azalması, bilya veya burçlarda bir arıza olmasına neden olur.
 Direksiyon çolak kolu ve bağlantısınıayırarak, çolak kol çevrilir. Eğer ağırsa,
rotiller veya kin pim arızalıdır.
 Aşırıkaster de muhtemelen sert direksiyona neden olacaktı



Yolda Gezme:
Yolda gezmenin anlamı, aracın direksiyon ile yönlendirildiği istikametin dışına çıkma
eğiliminde olmasıdır. Bu, oluştuğu zaman aracın arzu edilen yönde gitmesi için sürücünün
direksiyon simidini sürekli düzeltmeye çalışmasıgerekir. "Direksiyon Sisteminde Aşın
Boşluk " ve "Sert Direksiyon" kısımlarında açıklanan nedenler, aracın yolda gezmesine de
neden olabilir.

 Direksiyon bağlantılarının gevşekliğinin kontrolü; Aracın önü krikodayken, ön
tekerleklerin ileri ve geri, ve yandan yana hareket ettirilerek kontrol edilir. Eğer
onlarda aşın boşluk varsa, bağlantılar veya tekerlek bil yalarımuhtemelen
gevşemiştir.
 Aracın önü krikodayken, direksiyon dişlisi ve direksiyon bağlantılarınıayırarak,
her bir parçanın ayrıayrıkontrolüne müsaade eder. Eğer direksiyon kutusu
çalışmasısertse; direksiyon dişlisinde bir arıza, ön yükleme ayarında yanlışlık,
yağveya gres azalması, bilya veya burçlarda bir arıza olmasına neden olur.

 Tekerlek bilyesi gevşekliğinin kontrolü: Aracın önü krikoda iken, tekerleğin her
birinin üstünden ve altından tutarak sallanmasıile gevşekliği kontrol edilir. Eğer
herhangi bir gevşeklik bulunursa, muhtemelen süspansiyon kolu burçlarında,
rotillerde ve tekerlek bilyalarında aşınma mevcuttur. Boşluğu ayak freni
uygulandıktan sonra tekrar kontrol edildiğinde boşluk azalmışsa problem
tekerlek bilyalarından başka bir yerden geliyor demektir. Eğer boşluk tamamen
ortadan kalkmışsa boşluk tamamen nedeni tekerlek bilyalarıdemektir.
 Eğer kaster çok küçük veya negatifse veya toe-in veya toe-out aşın ise,
muhtemelen yolda gezme meydana gelir.



Bunun anlamışudur, sürücü aracıdüzgün bir konumda sürmeye çalışır iken aracın bir
tarafa aktığıhissedilir. Bu sağve sol tekerlekler arasında dönme dirençleri içinde veya sağve
sol direksiyon akslarıetrafında işleyen momentler içinde büyük farklılıklar olduğu zaman,
aracın bir tarafa çekmesi şeklinde ortaya çıkar.

 Eğer sağve sol lastiklerin dışçap ölçülerinde bir fark varsa, lastiklerin bir
dönüşünde gittikleri mesafe farklıdır. Bunun sonucunda, aracın ileri
hareketinde, araçta sağveya sola doğru çekme hissedilecek
 Eğer sağ ve sol lastiklerin hava basınçlarıfarklıise, lastiklerin dönme
dirençlerinde fark olacaktı, bu da araçta sağa veya sola doğru çekmeye neden
olacaktır.
 Eğer toe-in veya toe-out aşırıise veya sağve sol kamber veya kasteder
arasındaki Fark aşırıise araçta da muhtemelen bir tarafa çekme olacaktır.


Direksiyon Simidinin Titremesi:
Direksiyon simidinin titremesi, ön tekerlekleri balanssızlık nedeniyle oluşturduğu
vibrasyonun (titreşimin) direksiyon simidini dönme yönünde hareket ettirmesidir. Yüksek
hızlarda ortaya çıkan vibrasyonlar da titreme olarak nitelendirilir.


Düzensiz lastik aşıntılarına, direksiyon sistemi veya süspansiyon içindeki arızalar
neden olabilir. Eğer titreme lastik değişikliğinden sonra kalkar ise de kontrole devam edilir.
Muhtemelen aşın kaster de titremeye neden olur. Sağve sol tekerlekler arasındaki,
aşın toe-in veya toe-out, aşırıkamber veya düzensiz kamberde titremeye neden olur.


Direksiyon Darbesi:

Direksiyon darbesinin anlamışudur; ön tekerlekler yol içindeki bir engelle
karşılaştıklarızaman oluşan darbelerin direksiyon simidini sarsmasıdır. Hafif bir darbe
normaldir, fakat aşın darbe çok dikkatli bir şekilde incelenmelidir.


Hidrolik Direksiyon İçin Sert Direksiyon:

 Direksiyon sistemi içinde aşırıdirenç veya tekerleklerde aşırıbir toparlanma
kuvvetinin oluşmasıyla, sert direksiyon simidi problemi ortaya çıkar.
 Direksiyon çolak kolu ve bağlantısınıayırarak, çolak kol çevrilir. Eğer ağırsa,
rotiller veya king pim arızalıdır
 Aşırıkaster de muhtemelen sert direksiyona neden olacaktır.


3.2. Direksiyon Sitemlerinde Pasif Güvenlik Önlemleri
Gelişen otomotiv teknolojisi ile birlikte araç hızlarında da artışolmuştur. Bu kaza
oranlarının artmasına sebep olmuştur. Kazalardaki yaralanmaları, insan ve mal kayıplarını
engellemek için pasif güvenlik sistemlerine ihtiyaç duyulmuştur. Çarpışma testleri kaza
anında oluşan fiziksel ve teknik bilgilere ilişkin bilgiler verdiğinden pasif güvenlik sistemleri
sürekli gelişmektedir.
Kaza anında sürücünün kazayıen hafif şekilde atlatabilmesi yüksek derecedeki
yüklerde deforme olabilecek direksiyon mili, direksiyonun öne doğru hareket etmesini
sağlamaktır.


Güvenli Direksiyon Kolonu:
Güvenli direksiyon kolonu çarpışma anında etkilenen parçalarla bağlantılıdır. Yolcu
kabinine kontrolsüz giriş, sürücünün direksiyon simidine ve miline çarpma riskini önemli
ölçüde arttırmaktadır. Bu nedenle “yoldan çekilmesi gerekir”. Ayrıca düzenlenme, hava
yastığının “hedefini şaşırmaması” için, olduğu gibi kalmalıdır. Bu amaçlar doğrultusunda
direksiyon kolonu çarpışma sırasında en derin pozisyona doğru çekilir.
Darbe anında, direksiyon sürücüye her an temas edebilir. Çarpmanın şiddetine ve
koltuk pozisyonuna göre sürücünün emniyet kemeri takılıolsa dahi başınıdireksiyona
çarpma tehlikesi vardır. Yaralanma riskini azaltmak için direksiyon çerçevesi kollarıve
göbeği kırılmaya dayanıklımalzeme ile kaplanmıştır. Göbek direksiyonun içerisine iyice
gömülerek enerji emici(absorbe)ve deforme olabilen malzeme ile desteklenmiştir.
Direksiyon milinin deforme olabilen kısmıteleskopik olarak çalışmakta kaza anında aracın
ön kısmızarar gördüğünde çarpışmanın etkisiyle oluşan kuvvet akımının direksiyona
doğrudan ulaşmasınıengellemektedir
Yeni çarpışma konsepti, direksiyon simidinin kalkarak, direksiyon kolonunun sürücü
bölümüne girmesini engellemektedir. Direksiyon kolonlarıönden çarpmalarda 60’lıyıllara
kadar neredeyse şişetkisi oluşturuyordu. Sürücünün ağır yaralanma ve can kaybıriski çok
yüksekti. O zamandan beri trafik yoğunluğu çok artmasına rağmen trafik kazasında can
kayıplarının buna oranla yüksek düşüşler göstermesi güvenli direksiyon kolonu gibi
önlemlere bağlanmalıdır. Yeni çarpışma konsepti, direksiyon simidinin kalkarak, direksiyon
kolonunun yolcu bölümüne girmesini engellemektedir.


3.3. Elektro Hidrolik YardımlıYön Kontrol (Direksiyon) Sistemleri


Elektro Hidrolik YardımlıYön Kontrol (Direksiyon) Sisteminin Avantajları:
 Daha yüksek konfor,
 Manevra sırasında yumuşak, direksiyon
 Yüksek hızda daha sert direksiyon (emniyet faktörü).
 Yakıt tasarrufu


Elektro hidrolik yardımlıdireksiyon sisteminde hidrolik pompa elektrikli pompa
tarafından tahrik edilmekte ve aracın motorundan bağımsız olarak çalışmaktadır. Bu
sistemde direksiyon dönme açısınıalgılayan direksiyon açısensörü direksiyon mili üzerinde
bulunan hidrolik pompa buna bağlıelektrik motoru ve kontrol ünitesi tek bir gövde içerisine
yerleştirilmiştir.


Direksiyon Kontrol Lambası:
Kontak anahtarıaçıldıktan sonra direksiyon kontrol lambasıyanar. Bu süre zarfında
bir kontrol ünitesi devreye girer. Motor çalıştıktan ve kontrol periyodu sona erdikten sonra
direksiyon kontrol lambasısönmelidir. Lamba sönmüyorsa sistemde bir arıza olduğu
anlaşılır.

Direksiyon Açı Sensörü:
Direksiyon dönme açısınıalgılar ve direksiyon açısal hızınıhesaplar. Sensörün devre
dışıkaldığıdurumda direksiyon ünitesi çalışmaya devam eder. Direksiyon kontrol ünitesi
devre dışıkalır. İhtiyaç duyulan direksiyon gücü mekanik olarak sağlanır.


Direksiyon Kontrol Ünitesi
Direksiyon Kontrol ünitesi, motor ve pompa ile aynıgövde içerisine yerleştirilmiştir.
Bu, direksiyon milinin açısal hızına ve aracın hızına bağımlıolarak pompa motoruna kontrol
eder. İhtiyaç duyulan basınç ve hidrolik miktarıkontrol ünitesinin hafızasında bulunan bir
karakteristik alandan okunur. Çalışma süresince ortaya çıkan hatalarıhafızasına kaydeder.
Hidrolik yağın aşırıderecede ısındığızaman sistemi devre dışıbırakan koruyucu bir devre ile
donatılmıştır.


Elektro-hidrolik Direksiyonunun Avantajları;
 Hidrolik sisteme göre % 85’e varan enerji tasarrufu sağlamaktadır.
 Çevreye bırakılan atık yağazalmaktadır.
 Taşıtın kullanımısırasında, 100 km’ de, yakıttan yaklaşık 0,2 lt tasarruf
sağlanmaktadır
 Manevrada sırasında yumuşak, yüksek hızda sert direksiyonla aktif emniyet
sağlamaktadır.


Yapısı:
Elektro hidrolik direksiyon, direksiyon açısal hızına ve araç hızına bağımlıolarak
çalışan bir direksiyondur. Direksiyon hidrolik pompası; dişli pompa ve elektronik kontrollü
motordan oluşmaktadır.
Elektromotor, yalnızca taşıt motoru çalışırken çalışır. Direksiyon açısal hız sinyali,
araç hız bilgisi ve motor devir sinyali, kontrol ünitesine gönderilir. Kontrol ünitesi, Sinyalleri
değerlendirerek elektromotorun ve dişli pompasının devrini düzenler ve bununla birlikte
hidrolik yağın debisini ayarlar.


Motor Pompa Ünitesi:
Motor pompa ünitesi kapalıbir parçadır. Direksiyon kontrol ünitesi ve yağdeposu
motor pompa ünitesi üzerinde bulunur. Motor pompa ünitesi için özel tasarımlanan bağlantı
elemanlarıile kauçuk yataklarla elastiki bir şekilde taşıt şasisine bağlanır.


Motor pompa ünitesinde aşağıdakiler mevcuttur:
 Hidrolik pompa ünitesi,
 Basınç sınırlama supabı,
 Elektrik motoru,
 Hidrolik yağdeposu,
 Direksiyon kontrol ünitesi.
Motor pompa ünitesi bakım ve onarım gerektirmez. Basınç hattı, pompayı, direksiyon
dişli kutusu ile birleştirir. Hidrolik yağının geri dönüş yağ deposuna açılır.


Kapasitif Direksiyon AçıSensörü:
Kapasitif direksiyon açısensörü, direksiyon kontrol ünitesine bağlanmış9 küçük
plakadan ve rotor miline bağlanmışbüyük bir plakadan oluşur. Küçük plakaların bir bölümü
büyük plaka ile aynıhizadadır. Bunlar kondansatör özelliği gösterirler. Rotorun herhangi bir
yöne döndürülmesi durumunda kondansatörlerin kapasitesi değişerek direksiyon kontrol
ünitesi için sinyal üretirler.


Hidrolik Kumanda Ünitesi:
Hidrolik Kumanda Ünitesinin Yapısıve İşlevi:
Hidrolik kumanda ünitesinde bilinen servo direksiyonunun benzeri olan, bir tarafı
çevirme levhalarıyla, diğer tarafıise tahrik pinyonu ve kumanda kovanlarıyla bağlıolan bir
çevirme çubuğu vardır.


DüzGidiş
Direksiyon düz konumda iken çevirme levhalarıçalışma silindirleri girişkısımlarını
kapatır. Hidroliğin geçişi engellenir. Direksiyonda herhangi bir dönme hareketi meydana
gelmediği için direksiyon açısensörü, direksiyon açısal hızınıalgılamaz. Herhangi bir
dönme hareketi olmadığıiçin pompada basınç meydana gelmez.

Sola Çevirme
Direksiyonun hareketiyle çevirme çubuğu, çevirme levhasınıhareket ettirir. Çevirme
levhasının konumu değişir. Besleme hattından basınçlıhidroliğin akışısilindirin sağ
tarafındaki açık bulunan kanala doğru gider. Aynıanda çevirme levhasıbesleme hattının sol
tarafındaki kanalıkapatır. Çalışma silindirinin sol tarafından geri dönüşüm kanalıaçılır.
Çalışma silindirin sağtarafındaki basınçlıhidrolik, pistonu hareket ettirdiği zaman, piston sol
tarafındaki hidrolik silindirin sol tarafından geri dönüşüm kananıyla depoya döner. Çevirme
işlemi tamamlandıktan sonra, çevirme levhasıve kumanda kovanlarınınötr konuma
getirerek basınç iletim hattınıkapatır.


Hidrolik YağDurumunun Kontrol Edilmesi
 Hidrolik yağdurumu, depo kapağındaki ölçüm çubuğu yardımıile kontrol
edilir.
 Hidrolik yağın soğuk olmasıdurumunda: alt çizgide olmasıgerekir.
 Hidrolik yağın sıcak olmasıdurumunda (motor harareti 50° C’ den itibaren)
yaklaşık olarak üst ve alt çizgilerin ortasında olmalıdır.


YağSeviyesinin Ölçülmesi
 Kilitleme kapağısökülür
 Yağölçüm çubuğu bir bezle temizlenir
 Kilitleme kapağıelle sıkılır
 Kilitleme kapağıçıkartılır ve ölçüm çubuğundaki yağın seviyesi okunur.
Kendi Kendine Teşhis
Sistemde herhangi bir arıza olduğu zaman arıza test cihazıbağlantılarısistemin
kontrol soketine bağlanır. Cihazın yönlendirmesiyle her safhasıkontrol edilir. Kontroller
direksiyonun değişik konumlarında ayrıayrıyapılır. Cihazdaki değerler ile elde edilen
değerler cihaz içerisinde karşılaştırılır ve buna göre karar verilir. Eğer sistemde arıza var ise
hafıza ünitesinde arıza ile ilgili bilgiler arıza test cihazında görülür. Sistemdeki arıza
giderilmeye çalışılır.


3.4. Dört Tekerlek Yön Kontrol Sistemleri
Dört tekerlek yön kontrol sistemleri (4WS) daha yüksek manevra kabiliyeti, yüksek
hız kontrolü ve dengesi ile bazıtasarımlarda düşük hızlarda dar alanlarda dönebilme ve park
edebilme imkânısağlamaktadır. Bazıaraçlarda kullanılan tasarımlarda elektronik ve hidrolik
yardımıyla arka tekerlekleri ön tekerleklerin ters yönde çevrilmesidir. Dönüşanındaki alan
bu sayede büyük ölçüde azaltılmışolur. Yüksek hızlarda ise, arka tekerlekler ile ön
tekerlekler aynıyönde dönmektedir. Tekerleklerin aynıyönde dönmesiyle şerit değiştirme
gibi hareketlerin çok çabuk ve daha az kaymalara neden olabilecek şekilde yapılması
sağlanmaktadır. Arka tekerleklerin açısında meydana gelecek çok küçük bir değişiklik dahi
aracın viraj alma özellikleri üzerinde büyük etki yapmaktadır.


3.5. Elektro Mekanik Direksiyon Sistemi
Hidrolik direksiyon pompasıbazıdurumlarda yetersiz kalmaktadır. Oto yolda hızla
yol alındığında ve direksiyonun az bir takviye gereksinimi olduğunda pompa bütün hızıyla
çalışmaktadır. En çok direksiyon takviye ihtiyacıdüşük hızlarda ve park esnasındaki
manevralarda duyulmaktadır. Motor düşük devirde çalışacağından pompa da yavaş
dönmektedir. Çünkü pompa hareketini motordan almaktadır. Bu sorunun çözümü için,
direksiyon sistemi elektronik kontrollü bir elektrik motoruyla çalıştırılır hale getirilmiştir.
Sistem sadece yakıt ekonomisini geliştirmekle kalmaz aynızamanda, yerden tasarruf sağlar.
Gürültüye neden olabilecek kayış aksamını ortadan kaldırır. Direksiyon tepkisini
geliştirmekte ve manevralarıseri hale getirmektedir.


 Sistem sürücüye gerçek yol durumuna bağlıbir direksiyon döndürme kuvveti
sunar.
 Sürücünün direksiyon hareketi, direksiyon mili ve ara mil üzerinden sonsuz
dişliye ve direksiyon dişlisine aktarılır.
 Direksiyonun kendi kendine toplayarak düz hale gelmesi elektro-mekanik
direksiyon sistemi tarafından desteklenir.
 Sistem yol tutuşhissini sürücüye aktarır.
 Sistem girişve çıkışsinyallerini ve direksiyon parçalarının çalışmasınıizler.
Elektro-mekanik direksiyon sistemi kompakt bir üniteye sahiptir. Bu ünite direksiyon
dişlilerini, örneğin kontrol ünitesini, elektrik motorunu ve sensörleri kapsar. Bu sebeple
karmaşık kablo tesisatına gerek yoktur.



Elektro-mekanik direksiyon siteminde yönlendirme, üniversal bağlantımilinden önce
yer alan parçalar tarafından gerçekleştirilir. Bu sistemde moment bir elektrik motoru
tarafından desteklenir.


Direksiyon Kolonu ve Parçaları:
 Elektro-mekanik direksiyon sisteminin önemli parçalarışunlardır:
 Direksiyon mili
 Yükseklik ayarlıdireksiyon kolonu borusu
 Ara mil
 Burulma çubuğu
 Direksiyon moment sensörü ve direksiyon konum sensörünün bulunduğu sensör
muhafazası
 Elektrik motoru ve kaplin
 Sonsuz tahrik dişlisi
 Dişli kutusu muhafazası
 Direksiyon kolonu elektronik kontrol ünitesi ve üniversal bağlantımili


ElektroMekanik Direksiyon Sisteminin Parçaları:
Elektro-mekanik direksiyon sisteminin merkezi parçasıburulma çubuğudur.
Çubuk çelikten yapılmıştır ve boylamasına ekseni etrafında dönebilir. Burulma
çubuğu mekanik olarak ara mil ve sonsuz dişliyi birbirine bağlar


Bu bağlantıyardımıyla ara mil ve sonsuz tahrik dişlisi küçük bir açıyla döner. Bu
küçük açıdeğişimi direksiyonun çevrilme işlemine başladığıanlamına gelir.


Direksiyon Mekanizması:
Sonsuz dişli
Sonsuz dişli elektrik motorunun da yer aldığıbir alüminyum dişli kutusuna
yerleştirilmiştir. Motor mili üzerindeki sonsuz dişli direksiyon mili üzerindeki dişliyle
kavraşır. Dişli oranı22,1’ dir. Dişli gövdesi ve sonsuz dişli metalden yapılmıştır. Mekanik
gürültünün azaltılmasıamacıyla dişli halkasıplastikten imal edilmiştir.


SensörMuhafazası
Direksiyon konum sensörü ve direksiyon moment sensörü muhafazaya monte
edilmiştir. Sensör muhafazasısonsuz dişlinin üzerinde yer alır. Sensör muhafazasıkontrol
ünitesine soket ile bağlanır.
Direksiyon Konum Sensörü
Sonsuz dişli miline bağlıdır. Direksiyon konum sensörü direksiyonun o anki
konumunu izler.


DireksiyonMoment Sensörü:
Burulma çubuğuna bağlıdır. Ara mil ile birlikte burulma çubuğunun dönme açısını
izler. Kontrol ünitesi bu sinyale dayalıolarak moment hesaplamasınıyapar. Hesaplanan
moment 0,01 Nm değerini aşarsa kontrol ünitesi direksiyon çevirme desteğine ihtiyaç
olduğunu kabul eder.
Direksiyon moment sensör arızalanırsa sistem çalışmaz. Direksiyon konum sensörü
arızalanırsa <<kendi kendine aktif hizalama>> işlevi devre dışıkalır. Her iki durumda da
arıza gösterge lambasıyanacaktır.


Direksiyon Kontrol Ünitesi:
Kontrol ünitesi sonsuz dişli muhafazasına vidalanmışbir kasa içindedir. Kontrol
ünitesi araç hızınıda dikkate alarak sensörlerden gelen sinyalleri değerlendirerek gerekli
direksiyon çevirme desteğini hesaplar. Kontrol ünitesi arızalanırsa, arıza gösterge lambası
devreye girer.


Elektro-Mekanik Direksiyon Motoru:
Bu motor, sonsuz dişli muhafazasına vidalanmıştır. Titreşimlerin aktarılmamasıiçin
bir kauçuk tampon ile bağlanmıştır. Motor mili, sonsuz dişliye esnek bir kauçuk kaplinle
bağlıdır. Böylece motorun ilk çalışma torku sonsuz dişliye yumuşak bir şekilde aktarılır.
Motorun azami güç tüketimi 720 Wattır ve 2 Nm tork üretir. Tepki verme süresinin çok kısa
olmasınedeniyle direksiyon döndürme hareketlerine ani bir şekilde cevap verir. Elektrik
motoru voltaj beslemesini elektronik kontrol ünitesi üzerinden alır


Direksiyon Kontrol Lambası:
Bu uyarılambasıgösterge tablasında yer almaktadır. Kontrol ünitesi direksiyon
sisteminde bir arıza tespit ederse gösterge tablosundaki uyarılambasıyanar.


Direksiyonun Çalışması:
Çizimde üst ve alt bölüm olarak ikiye ayrılmıştır. Direksiyon moment sensörü üst
kısma direksiyon konum sensörü ise alt kısma yerleştirilmiştir. Sürücü direksiyonu
çevirmeye başlar. Burulma çubuğu da aynıanda döner. Burulma çubuğuyla birlikte dönen
direksiyon moment sensörü, direksiyon üzerine etkiyen torkun


Yönünü ve şiddetini içeren sinyali kontrol ünitesine gönderir. Kontrol ünitesi gerekli
olan döndürme desteğini hesaplar. Elektrik motorunu çalıştırır. Direksiyon dişlisine aktarılan
tork, sürücü ve motor tarafından aktarılan toplam torktur.


Sürücü direksiyona uyguladığıtorku artırırsa, elektrik motoru tork desteğini artırır. Bu
da direksiyon dişlisinin daha kolay bir şekilde dönmesine yardımcıolur.
Sürücü direksiyona uyguladığı torku azaltırsa burulma çubuğunun burulması
azalacaktır. Sonuç olarak, direksiyon moment sensörü kontrol ünitesine daha düşük sinyal
gönderir. Kontrol ünitesi elektrik motorunu devreye sokarak tork desteğini azaltır. Tekerlek
ayarına bağlıolarak direksiyon sistemi aracın düz doğrultuda gitmesi için çalışacaktır.
Direksiyon dişilisi üzerindeki geri toplama momenti sürücünün direksiyona uyguladığı
torkun ve tork desteğinin toplamından fazlaysa sistem aracıdüz doğrultuda hareket ettirecek
şekilde direksiyonu toplayacaktır.



Kendi Kendine Aktif Hizalama
Sürücü dönüşesnasında direksiyonu bırakırsa burulma çubuğu üzerindeki burulma
ortadan kalkar. Bu anda elektrik motoru devreden çıkar. Sonuç olarak tork desteği ortadan
kalkar.
Araç hala düz doğrultuda hareket etmiyorsa bu durum direksiyon konum sensörü
tarafından algılanır. Elektrik motoru devreye girer ve direksiyon düz doğrultuya gelecek
şekilde döndürülür.


Avantajları:
 İhtiyaca bağlıgüç alımısayesinde yakıt tüketiminin düşürülmesi her durumda
optimal direksiyon hissi
 Yoldaki girinti ve çıkıntılara karşıdaha az duyarlık
 Düz sürüşkonumunda tekerleklerin aktif bir şekilde sıfırlanmasınısağlamak
 Kabin içinde düşük gürültü oluşumu




EMEĞE SAYGI.

NOT: ALINTI DEĞİLDİR!!!
Başlık: Ynt: Direksiyon Sistemleri ( TAM KAPSAMLI )
Gönderen: 06HKN10 - Nisan 10, 2009, 10:44:59 ÖÖ
Emegine Saglık
Başlık: Ynt: Direksiyon Sistemleri ( TAM KAPSAMLI )
Gönderen: aRasaLg - Nisan 14, 2009, 07:36:17 ÖS
Emegine Saglık

Keşke sağolsaydın hakan abim. :( 


GÜNCEL arkadaşlar bilinmesi gereken bir konu.Sorun ve problemlerde buradaki modülde yazıyor.
Başlık: Ynt: Direksiyon Sistemleri ( TAM KAPSAMLI )
Gönderen: hunace - Nisan 22, 2009, 05:28:56 ÖS
cok güzel bi calisma, üstelik alinti değil. tamamina bakamadim, ama içeriğinde ne olduğunu anladim. artik dreksiyon sistemleriyle ilgili problem esnasinda nereye bakmam gerektiğini biliyorum.  tebrik ve tesekkurlerimi sunuyorum.