Merhabalar ;
Bu soru güzel bir soru ,bu soruya detaylı bir cevap vermek isterim.
Lpg dönüşümü yapılmış bir araç ile 4.000 RPM ve üzerine çıkılması araç için sıkıntılı durumlar ortaya çıkarabilir.Fakat burdaki dikkat edilecek nokta araca takılan lpg kitinin özellikleri ve lpg kalibrasyonunun nasıl olduğu ile alakalıdır.
Örneğin aracınızdaki lpg sistemi selenoıd valfli bir enjektör ise yüksek devirlere çıktıınızda bu enjektörler gerekli hıza ulaşamayacağı için açık kalacaktır ve silindirlere yanlış oranda ve miktarda lpg gönderecektir ,böyle bir durumda yanma odasının ısısı artacağı ve yanma odasınındaki lpg nin yanma süresi daha da uzayacağı için eksoz subabları daha uzun süreli ısıya maruz kalacak ve zamanla aşınacaktır.
Oysa araçtaki sistem elektronik bir enjektöre sahip ise (BRC nin kullandığı ino3 my9) yüksek hızlarda da doğru oranda lpg yi silindirlere püskürtecektir ve yukarda bahsettiğimiz sorun meydana gelmeyecektir.
Fakat sadece kullanılan ürünün kalitesi de yüksek devirlerde aracımızı lpg ile kullanmamaıza yetmiyor ,ürün kaliteli olabilir fakat lpg kalibrasyonu yanlış yapılmış ise kullanılan ürünün de pek bir önemi kalmıyor.Sürekli söyleyip yazdığım gibi sektörde hala yol ayarı yapmayı bilmeyen lpg firmaları var ,rolanti de yapılacak gaz ayarının hiç bir işe yaramadığını muhakkak araç ile yola çıkılıp farklı devir ve enjeksiyon ms lerinde gaz ayarı yapılması gerektiğini hatta bu ayarı yaparken EOBD cihazı kullanılması gerekiyor.Bu tip bir ayar yapılmadığı taktirde aracınızı nasıl yürüttüğünüzü bilemezsiniz ; araç belki FAKİR de belki ZENGİN de çalışacak belki de karışım ideal aralıkta olacak fakat siz bunu yola çıkmadan belirttiğim gibi anlamayacak işi şansa bırakacaksınız.
Yol ayarı yaparken oksijen sensörü değerlerine göre ayar yapılacak çünkü bu devirlerde araç closed looptadır ve oksijen sensörü sürekli devrededir , bu devirlerdeki LFT ve SFT değerlerine göre lpg ayarı hareket halinde yapılır yaklaşık 4.500 RPM 5.000 RPM üzerinde ise araç open loop dediğimiz döngüye geçeceği için burda oksijen sensör değerlerini göremeyeceğiz peki böyle bir durumda nasıl bir lpg ayarı yapılması gerekiyor?
Öncelikle motorun iki döngüsü vardır ; bunlardan birincisi closed loop yani kapalı döngü ,diğeri ise open loop açık döngüdür ; closed loop'ta araç oksijen sensöründen aldığı verileri kullanarak yakıt düzeltmeleri yapar ; Open Loop’ ta ise aracın oksijen sensörü devreden çıkar ve benzin ecüsü herhangi bir düzeltme yapmaz. Ne hava yakıt geliyorsa olduğu gibi yanar ve egsozdan atılır.Open-loop 'a motor devri ve gaz kelebek - gaz pedalı pozisyonuna bağlı olarak girilir. Genel olarak 5000 rpm ve %90 pedal pozisyonundan sonra open-loop moduna girilir. Motor verebileceği en yüksek performansı vermek için bu moda girer. Lambda 0,80 civarına çekilir, avans arttırılır, EGR devre dışı bırakılır, turbo varsa, wastegate en yüksek basınç alınacak şekilde ayarlanır(katılımlara katıldığım turbo civic'te durum böyle:). Özetle motor, tüm emisyon ve ekonomi faktörleri gözardı edilip max. performans alınacak şekilde çalıştırılır .Ayrıca sabah soğuk motorda da araç open loop döngüsünde çalışır ; çünkü bu döngüde de aracın ihtiyacı olan yakıt gönderilmeli ,herhangi bir düzeltme yapılmamalıdır ,çünkü soğuk motorda da oksijen senörü devre dışıdır.
BRC’ deki open-loop ayarı işte bu bölgede dahi bize kalibrasyon ayarı yapma imkanı verir. Nerede open-loop olduğunu haritada görüp, ona göre yakıt haritasında istediğimiz düzeltmeleri yapabiliriz.
open loop a girince artık enjeksiyon sürelerine göre ayar yapmanın bir anlamı olmaz çünkü benzin sistemi lambda sensöründen gelen bilgiye bakmaz. Benzin ECU sundaki harita, lambda = 1 olacak şekilde sürekli güncellenir, open-loop da benzin ECU su bu haritadaki değeri alır, %20 zenginleştirir ve yakıtı buna göre gönderir, böylece lambda = 0,80 olduğunu varsayar.
Gazda open-loop da 0,90 lambdayı yakalamak için neler yapmalıyız???
Önce motorun open-loop a girdiği bölge tespit edilmeli, hangi devirden sonra giriyor. Open-loop'a girildiği zaman lambda sensörü artık yukarı aşağı hareketler yapmaz tamamen yukarıda yani 0,8-0,9 volt civarında kalır (lambda küçük 1, zengin). Bu bölgede gaza geçilir ve fakirleştirme yapılır ta ki lambda sinyalinin fakire düştüğü anı yakalayana kadar. Bu noktada lambda = 1 kabul ediyoruz.
Hedefimiz lambda = 0,90 dolayısıyla bu noktadaki ayarı %10 zenginleştiririz ve biz de lambdanın 0,90 olduğunu varsayarız. Open-loop ayarı en son, gerçek ayar kusursuz yapıldıktan sonra yapılmalıdır. Eğer kalibrasyon ayarını doğru yapmadan open-loop ayarı yapılırsa, araç bir süre sonra haritasını değiştirecek dolayısıylada bizim lambda = 0,90 varsayımımıza göre yaptığımız ayar geçerliliğini yitirecek ve tam gazda performans sorunları ortaya çıkacaktır.
BRC PLUG AND DRİVE yazılımının SÜRÜŞ KONFORU bölümünde O.L (OPEN LOOP'TA) DE FAKİRLEŞTİRME BÖLÜMÜ MEVCUTTUR.Bu bölümde yukarda anlattığımız bilgiler dikkate alınarak yapılacak lpg kalibrasyonunu sonucunda hem aracın performansı daha iyi olacaktır hem de daha az bir yakıt sarfiyatı sağlanacaktır.
Sonuç olarak lpg dönüşümü yapılmış bir araç ile yüksek devirlere çıkacaksanız 2 kere düşünmeniz gerekiyor ; araçta kullanılan lpg sisteminin kalitesi ve yapılan LPG mapping işlemi yetersiz ise yüksek devirlere çıkmayacaksınız fakat ürün kaliteli ve lpg ayarı hatasız ve profesyonel şekilde yapılmış ise gönül rahatlığıyla yüksek devirlerde gazlayabilirsiniz.
Merhabalar şöyle bir soru sormak istiyorum.Uzun yolda 4 bin devirin üstünde seyir etmek ne kadar zararlıdır veya ne kadar uzun vadede bir sıkıntı çıkarır? Cevabınız için şimdiden teşekkür ederim.